بزرگ شدن کبد یا هپاتومگالی، شرایطی است که در آن کبد بزرگتر از حد طبیعی خودش میشود. بزرگ شدن کبد می‌تواند عملکرد این عضو حیانی و سایر اندام‌های حیاتی بدن شما را مختل کند. به همین دلیل، ما قصد داریم تا در این مقاله تهیه شده توسط پونیک دارو شما را علائم و روش‌های درمان بزرگی کبد (هپاتومگالی) آشنا کنیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
بزرگ شدن کبد یا هپاتومگالی چیست؟
بزرگ شدن کبـد ، که به آن هپاتومگالی می‌گویند، به افزایش حجم کبد اشاره دارد. این شرایط به وضعیتی اطلاق میشود که در آن کبد به طور غیرمعمول بزرگتر از حجم طبیعی خود میشود. این مشکل ممکن است ناشی از مجموعه‌ای از عوامل و شرایط باشد که منجر به تغییرات در ساختار و عملکرد کَبـد میشود. در ادامه، به دلایل هپاتومگالی می‌پردازیم.
چرا کبد بزرگ میشود؟
بزرگ شدن کبد می‌تواند به دلیل یکی از عوامل زیر باشد.
- التهاب کبد: عفونت با ویروس‌های هپاتیتی، مانند هپاتیت B و C، می‌تواند باعث التهاب و هپاتومگالی شود.
- کبد چرب: چربی کبـد یا استئاتوهپاتیت ناشی از تجمع چربی در سلول‌های کبدی است. این وضعیت ممکن است به بزرگی و در نهایت به سیروز منجر شود.
- سیروز کبدی: سیروز مرحله پیشرفته بیماری‌های کبدی است که به تخریب بافت کَبـد و جایگزین شدن آن با نسج صلب (فیبروز) مشخص میشود. در این مرحله، اندازه کَبد به طور طبیعی کاهش میابد اما ورم شدیدی در آن به وجود می‌آید.
- عوامل دیگر: هپاتومگالی ممکن است به علت عوامل دیگری مانند تجمع مایع در کبد (آسیت)، تشکیل توده‌های خوش‌خیم یا بدخیم ، آبسه کَبـدی یا عوامل سیستمیک رخ دهد.
بیماری‌هایی که باعث بزرگ شدن کبد می‌شوند
- سرطان
- هموکروماتوز
- بیماری ویلسون
- لوسمی
- مجرای صفراوی یا انسداد کیسه صفرا
- سرطان خون
- سیرو
- کیست
- هپاتیت
- بیماری کبد چرب الکی یا غیر الکلی
علائم بزرگ شدن کبد چیست؟
هپاتومگالی ممکن است در موارد مختلف و با علل گوناگونی رخ دهد. همین موضوع، دلیل متفاوت بودن علائم بزرگ شدن کبد در افراد مختلف خواهد بود. اما به هر حال، برخی از علائم و نشانه‌های ممکن بزرگ شدن کـبـد با یکدیگر مشترک هستند. در ادامه، به معرفی تعدادی از این علائم می‌پردازیم.
ورم شکم
یکی از علائم اصلی بزرگ شدن کبد، تورم و بزرگ شدن شکم است. شکم ممکن است به شکل یک کیسه پر شده با مایع یا به صورت ظاهری بزرگتر از حد معمول نمایان شود.
درد شکم
در برخی موارد، بزرگ شدن این عضو ممکن است با درد و ناراحتی در شکم همراه باشد. این درد ممکن است به صورت مزمن یا موقتی باشد و ممکن است با فشار بر روی کبد تشدید شود.
تغییر رنگ پوست
ابتلا به این بیماری ممکن است منجر به تغییر رنگ پوست شود. در برخی موارد، پوست می‌تواند زرد شود (که به عنوان “یرقان” شناخته میشود)، و یا ممکن است رنگ پوست کمی تیره تر شود.
خستگی و ضعف
بزرگی این عضو حیاتی بدن ممکن است با احساس خستگی و ضعف عمومی همراه باشد. این علائم ممکن است به دلیل نقص عملکرد کبد در تولید انرژی و تجزیه مواد مغذی رخ دهد.
تغییرات در آزمایشات خونی
در آزمایشات خونی، این بیماری ممکن است با تغییراتی در آزمایشات شامل آنزیم‌های کَبـدی (مانند آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز)، بیلی روبین و غلظت آلبومین (پروتئین موجود در خون) همراه باشد.
مشکلات گوارشی
بزرگ شدن این عضو ممکن است با علائمی مانند تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، اسهال یا یبوست همراه باشد. این علائم ممکن است به دلیل تاثیر بر روی عملکرد گوارش یا فشار بر روی سیستم گوارشی به وجود آیند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بیش از ۲ مورد از نشانه‌های زیر را دارید با اورژانس تماس بگیرید یا در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
- دل درد شدید (به حدی که توان راه رفتن از شما گرفته شده باشد)
- تب
- زردی پوست
- استفراغ خونی
- تنگی نفس
- مدفوع سیاه، قیری یا خونی
تشخیص هپاتومگالی
قطعی ترین راه برای تشخیص بزرگ شدن کبد انجام سونو گرافی شکم است. هر چند که در برخی موارد، ممکن است کَبـد آنقدر بزرگ شده باشد که پزشک با معاینه شما در مطب هم بتواند آن را تشخیص دهد.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص بزرگ شدن کبد، آزمایش خون است. ممکن است پزشک شما دستور انجام آزمایش‌های بررسی سطح آنزیم کـبـدی را تجویز کند. این آزمایشات شامل اندازه‌گیری سطوح آنزیم‌هایی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) هستند. افزایش سطوح این آنزیم‌ها ممکن است نشانگر آسیب دیدن این عضو باشد.
آزمایش بیلی روبین هم یک روش دیگر برای تشخیص بزرگی این عضو است. در این آزمایش میزان بیلی روبین موجود در خون به منظور ارزیابی عملکرد آن یا کمک به تشخیص کم خونی ناشی از تخریب RBC (کم خونی همولیتیک) اندازه گیری میشود.
درمان بزرگی کبد
درمانکَبـد به طور کامل وابسته به علت اصلی آن است. در صورتی که بزرگ شدن این عضو ناشی از یک بیماری خاص باشد، درمان بیماری اصلی، درمان بزرگ شدن کبد را نیز به همراه دارد. به هر حال، درمان این بزرگ شدن ممکن است شامل موارد زیر باشد.
- مدیریت عوامل خطر: در صورتی که بزرگی کبد ناشی از استفاده از الکل، عفونت هپاتیتی و استفاده سرخود از دارو باشد، تغییر در شیوه زندگی لازم است. از مصرف الکل خودداری کنید و هرگونه داروی تجویزی را طبق دستور پزشک مصرف کنید. همچنین، اجتناب از عوامل خطر مانند مواد مسموم، عفونت های جنسی و سایر عوامل مشابه می‌تواند کمک کننده باشد.
- درمان بیماری اصلی: درمان بزرگ شدن کبد می‌تواند شامل درمان بیماری اصلی باشد که موجب هپاتومگالی شده است. برای مثال، در صورتی که این مشکل ناشی از کَبـد چرب باشد، درمان کبد چرب بهبود وضعیت کـبـد را نیز به همراه خواهد داشت.
- مدیریت عوارض: در برخی موارد، بزرگ شدن کبد می‌تواند با عوارضی همراه باشد که نیاز به مدیریت جداگانه دارند. به عنوان مثال، اگر هپاتومگالی باعث فشار بر روی سایر اعضای داخل شکمی مانند روده بزرگ یا مجرای صفراوی میشود، ممکن است نیاز به جراحی یا روش‌های تصویربرداری برای کاهش فشار و رفع عوارض باشد.
- رژیم غذایی مناسب: تغذیه سالم و رژیم غذایی مناسب می‌تواند در بهبود و مدیریت این شرایط به شما کمک کند. معمولاً، توصیه میشود که از مصرف غذاهای چرب، غذاهای پرفیبر و غذاهای پرنمک خودداری کنید. می‌توانید با مشاوره یک تغذیه‌شناس یا پزشک خود برنامه غذایی مناسب را برای خودتان تنظیم کنید.
-
پیگیری پزشکی: مهم است که با پزشک خود در تمام مراحل درمان هماهنگی داشته باشید. ممکن است که هپاتومگالی در برخی موارد نیاز به مداخله جراحی داشته باشد. مثلا در مواردی که بزرگی کبد ناشی از وجود توده‌های خونی یا توده‌های سرطانی است.
جمع بندی نهایی
در این مقاله، با بیماری بزرگ شدن کـبـد و مدیریت آن آشنا شدیم. اما حالا، شما به ما بگویید که آیا درگیر بزرگ شدن کبد شدید؟ آیا نشانه‌ای از این بیماری را در خود میبینید؟ آیا تا کنون، اقدامی برای رفع این مشکل کرده‌ای؟
با سلام واحترام
امروز سونوگرافی دادم، گریت کبدم ۱به ۲هست و نوشته اندازه کبد بزرگتر از حد طبیعی است وکبد چرب
ممنون از توضیحات جامع و خوب من گرید ۱به ۲ تشخیص داده شد و اندازه کبد ۱۹۰ mm که در خانم ها باید ۱۴۰ باشه
خیلی خیلی نگرانم
سلام. این مشکل باید تحت نظر پزشک متخصص بررسی و درمان بشه
سلام شما کبدتون بزرگ بود نتیجه اش چیشد میشه لطفا بگید اندازم خیلییییی مشابه شماست خیلی نگرانم