خیلی وقت ها زخمها و برآمدگیهای دهان در نگاه اول شبیه به هم به نظر میرسند؛ اما اگر کمی دقیقتر به آنها نگاه کنیم، یا تخصص تشخیص آنها از یکدیگر را داشته باشیم، میفهمیم که نه تنها به هم شبیه نیستند، بلکه تفاوتهای بسیار زیادی از هم دارند.
آفت دهان و زگیل دهانی، دو نمونه از این ضایعات هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند. در حالی که آفت دهان معمولا به خودی خود بهبود مییابد؛ اما زگیل دهانی به درمان و مراقبت نیاز دارد.
به همین دلیل، ما تصمیم گرفتیم تا در این مقاله از وبسایت پونیک دارو، به بررسی ویژگیهای متمایز کننده آفت دهان و زگیل دهانی بپردازیم تا شما هم بتوانید با اطمینان بیشتری به تشخیص و درمان این عارضهها بپردازید.
آفت دهان چیست؟
آفت دهان، زخم یا زخمهای کوچک و دردناکی هستند که معمولا در داخل دهان، روی زبان، لثه یا داخل گونهها ایجاد میشوند. زخمهایی که معمولا گرد یا بیضی شکل هستند و مرکز سفید یا زرد رنگی دارند که با حاشیه قرمز احاطه شده است. شکلی درست شبیه به جوش چرکی صورت!
آفت دهان، عارضهای آزاردهنده است که مشکلات متعددی برای خوردن، نوشیدن و صحبت کردن شما به وجود خواهد آورد.
علل ایجاد آفت دهان | چرا آفت میزنیم؟
دلایل زیادی جود دارد که میتوانند باعث بروز آفت دهان شوند. عواملی که برجستهترینِ آنها شامل موارد زیر هستند:
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به آفت دهان هستند.
- استرس: استرس یکی از عوامل مهم در بروز بسیاری از بیماریهای مختلف، از جمله آفت دهان است.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی میتواند باعث ایجاد آفت دهان شود.
- کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی: کمبود ویتامینهای گروه B، آهن و روی هم میتواند خطر ابتلا به آفت دهان را افزایش دهد.
- آسیبهای دهانی: گاز گرفتن داخل دهان، استفاده از مسواک زبر یا خوردن غذاهای تند و داغ میتواند باعث ایجاد آفت شود.
- برخی بیماریها: بیماریهایی مانند بیماری کرون، سلیاک و کمخونی نیز میتوانند با آفت دهان همراه باشند.
علائم آفت دهان
کسانی که دهانشان آفت میزند، معمولا با چند علامت متداول درگیر میشوند. علائمی مثل:
- زخمهای کوچک و دردناک
- احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن
- مشکل در خوردن، نوشیدن و صحبت کردن
- تورم غدد لنفاوی
البته این علائم ممکن است مربوط به سایر بیماریهای دهان و دندانها باشد؛ به همین دلیل، بهتر است تشخیص دقیق نوع آن را به یک متخصص دهان و دندان بسپارید.
درمان آفت دهان
با وجود اینکه بسیاری از افراد معتقدند آفت دهان خود به خود بهبود پیدا میکند، اما این عارضهی دردناک به مداخلهی پزشکی و حتی خانگی هم نیاز دارد. مداخلهای که حداقل تاثیر آن، سریعتر کردن روند بهبودی آن آفت و تسکین درد شخص خواهد بود.
برای این کار میتوانیم از روشهای مختلفی استفاده کنیم. مثلا داروهای بدون نسخهای مانند ایبوپروفن مصرف کنیم تا درد و التهاب آن آفت کمتر شود. یا از محلولهای شستشوی دهان (حاوی بیحسکننده موضعی) استفاده کنیم تا هم درد دهانمان کمتر شود و هم زودتر بهبود پیدا کنیم. ژلها و کرمهای موضعی حاوی کورتیزون هم برای کاهش التهاب آفت دهان مفید هستند.
تغذیه مناسب، به خصوص مصرف غذاهای نرم و پرهیز از مصرف غذاهای تند، اسیدی و سفت هم به کاهش تحریک زخمها کمک میکند.
درمانهای خانگی مانند استفاده از آب نمک گرم، آلوئه ورا و چای کیسهای هم راهکارهای دیگری است که در برخی موارد میتوانند موثر باشند.
در نهایت، اگر آفت دهان شما به طور مکرر عود میکند یا بسیار بزرگ و دردناک است، حتما باید به دندانپزشکی مراجعه کنید.
زگیل دهانی چیست؟
زگیل دهانی نوعی ضایعه است که در اثر عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در دهان ایجاد میشود. این ویروس همان ویروسی است که باعث ایجاد زگیلهای تناسلی و برخی از انواع سرطان میشود.
زگیل دهانی چه شکلی است؟
خود زگیل های دهانی اشکال مختلفی دارند. یعنی ممکن است برجستگیهای کوچک و گوشتی شکلی شبیه به گل کلم داشته باشند؛ یا دارای لکههای صاف و سفیدی باشند که به سختی قابل تشخیص هستند.
حتی ممکن است ضایعات بزرگی باشند که به هم متصل میشوند. چیزی شبیه به تصاویر زیر:
علائم زگیل دهانی
درست بر خلاف آفت های دهان، زگیل دهانی میتواند عارضه ای بدون علامتت باشد. یه نحوی که فرد حتی متوجه حضور آنها هم نشود!
با این حال، برخی از افراد ممکن است با علائمی مانند علائم زیر، مواجه شوند.
- تودههای کوچک و بیدرد در دهان
- خارش یا سوزش خفیف
- مشکل در بلع یا صحبت کردن
علل ایجاد زگیل دهانی
علت اصلی زگیل دهانی، تماس مستقیم با ویروس HPV است. این ویروس از طریق رابطه جنسی دهانی، استفاده از اسباببازیهای جنسی مشترک یا تماس مستقیم با ضایعات آلوده منتقل میشود.
عوامل خطرناکی که باعث ایجاد زگیل دهانی میشوند
یکی از مهمترین عوامل خطر، که باعث ایجاد زگی دهانی میشود، رابطه دهانی جنسی است. هرچند که این رفتار، تنها دلیل ابتلا به زگیل نیست!
سیستم ایمنی ضعیف و سیگار کشیدن هم از دیگر عواملی هستند که میتوانند منجر به ابتلای افراد به زگیل دهانی شوند.
تشخیص زگیل دهانی
برخلاف آفت دهان که تشخیص آن برعهده یک دندانپزشک است، زگیل های دهانی باید توسط متحصصان گوش و حلق و بینی بررسی شوند. تا حدی که در برخی از موارد، متخصص گوش و حلق و بینی هم به شما پیشنهاد میکند که برای تایید تشخیص او، از ضایعه مورد نظر نمونه برداری انجام دهید.
درمان زگیل دهانی
احتمال اینکه زگیل های دهانی خود به خود از بین بروند، نسبتا کم است! پس حتما باید برای درمان این عارضه، به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید و درمان مناسب را با توجه به نوع، اندازه و محل ضایعه آغاز کنید.
متداولترین روشهای درمان زگیل دهانی، استفاده از دارو، لیزر درمانی و گاها جراحی است. هر چند که مجددا تاکید میکنیم تعیین بهترین روش درمان در این مواقع، به تشخیص پزشک شما بستگی دارد.
تفاوت های زگیل دهانی و آفت
همانطور که در بالا مطالعه کردید، آفت های دهان و زگیلها تفاوت های نسبتا زیاد و البته ریزی با یکدیگر دارند. جدول زیر، مجموعهای از این تفاوتها را در یک نگاه به شما نشان خواهد داد:
مقایسه زگیل دهانی و آفت
| ویژگی | زگیل دهانی | آفت |
|---|---|---|
| علت | عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) | دلایل مختلفی مانند استرس، سیستم ایمنی ضعیف، کمبود ویتامینها، آسیبهای دهانی |
| ظاهر | معمولا برجسته، گوشتی، شبیه گل کلم، میتواند صاف و سفید نیز باشد. | زخمهای کوچک، گرد یا بیضی شکل، مرکز سفید یا زرد، حاشیه قرمز |
| درد | معمولا بدون درد | دردناک، با احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن |
| انتقال | از طریق تماس مستقیم با ضایعه آلوده، رابطه جنسی دهانی | غیر مسری |
| عوارض | در موارد نادر ممکن است به سرطان دهان یا حلق تبدیل شود | معمولا عارضه جدی ندارد |
| درمان | داروهای موضعی، جراحی، لیزر درمانی، در برخی موارد خود به خود بهبود مییابد | داروهای بدون نسخه، محلولهای شستشوی دهان، ژلها و کرمهای موضعی، تغذیه مناسب، در بسیاری از موارد خود به خود بهبود مییابد |
| پیشگیری | واکسن HPV، استفاده از کاندوم، محدود کردن تعداد شرکای جنسی | تغذیه سالم، کاهش استرس، مراقبت از دهان و دندان |
در نهایت
ما در این مقاله به مقایسه دو عارضه شایع دهانی، آفت دهان و زگیل دهانی پرداختیم. آموختیم که اگرچه هر دو در دهان ظاهر میشوند اما از نظر علت، ظاهر، درد، انتقال و درمان تفاوتهای قابل توجهی دارند.
آفت دهان معمولا به دلایل مختلفی مانند استرس یا کمبود ویتامینها ایجاد میشود و به صورت زخمهای کوچک و دردناک ظاهر میشود. در حالی که زگیل دهانی ناشی از عفونت ویروسی HPV است و به صورت برجستگیهای گوشتی و بیدرد دیده میشود.
تشخیص صحیح این دو عارضه برای درمان مناسب بسیار مهم است. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در دهان، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول در خصوص آفت و زگیل
درمانهای خانگی برای آفت موثر هستند؟
برخی درمانها مانند شستشوی دهان با آب نمک گرم میتوانند به تسکین درد آفت کمک کنند.
آیا استفاده از سرکه سیب برای درمان زگیل موثر است؟
سرکه سیب ممکن است به عنوان یک درمان خانگی برای زگیل استفاده شود، اما اثربخشی آن به طور کامل اثبات نشده است.
چه عواملی باعث گسترش زگیل میشوند؟
تماس مستقیم با پوست فرد مبتلا، خراشیدگی و ضربه به پوست، سیستم ایمنی ضعیف و رطوبت زیاد.
